Projectbeschrijving
De Euregio Literatuurprijs voor scholieren – een initiatief van het Literatuurbureau in de Euregio-Maas-Rijn en van de EuregioKultur e.V. - heeft als doelstelling jongeren uit de Euregio Maas-Rijn aan te zetten tot het lezen van literaire teksten en ze vertrouwd te maken met de recente literatuur uit hun eigen land en met die van hun buurlanden.
Het gaat om een prijs die de kreativiteit van hedendaagse schrijvers en vertalers huldigt en door zijn opzet de leesen taalvaardigheid van scholieren uit de bovenbouw bevordert .
De verschillende bijeenkomsten maken daarenboven een grensoverschrijdende ontmoeting tussen de jongeren mogelijk en zorgen voor een uitwisseling in de drie talen van de Euregio. Dat impliceert grenzen overschrijden niet alleen op geographisch, maar ook op taalkundig en intercultureel vlak.
Het project ging voor het eerst door in het jaar 2001. In dit jaar doen 25 scholen mee met plusminus 400 scholieren uit Belgie, Nederland en Noordrijn-Westfalen.
De Euregio Literatuurprijs voor Scholieren stelt de deelnemers beoordelingsexemplaren ter beschikking van twee duitstalige, twee franstalige und twee nederlandstalige auteurs. De boeken zijn voor de scholieren vrij van kosten.
De Euregio Literatuurprijs voor Scholieren organiseert lezingen met de auteurs die op de short-list staan. Deze vinden plaats in de deelnemende landen van de Euregio-Maas-Rijn. Op die manier krijgen de deelnemende leerlingen de kans, gerenommeerde schrijvers persoonlijk te leren kennen en hun vragen te stellen over hun werk.
De Euregio Literatuurprijs voor Scholieren nodigt bekende literatuurcritici uit op literaire gesprekken met deelnemende scholieren, zodat deze inzage wordt gegeven in een verder facet van de literaire handel en wandel. Dankzij deze samenkomsten kunnen leerlingen zich niet enkel passief met het lezen van de boeken bezighouden, maar de boeken ook actief op hun kwaliteit beoordelen. Ze krijgen de kans op ooghoogte met professionals van het vak te discussieren en hun eigen oordeel uit te spreken over de boeken van de short-list.
De leerlingen krijgen een onkostenvergoeding voor het vervoer naar de bijeenkomsten of er worden bussen voor de heenen terugreis ter beschikking gesteld.
Planning van de samenkomsten:
Bij het begin van het schooljaar wordt er voor de deelnemende leerkrachten een bijeenkomst georganiseerd, die als begeleiders van de scholieren uit de sectie literatuur- en taalonderwijs komen. Tijdens deze bijeenkomst worden het verloop van het project en de voorwaarden van deelname uitgelegd en de tijdstippen voor de volgende bijeenkomsten vastgelegd:
-
Tijdstippen voor de drie à vier lezingen op verschillende locaties (Er wordt enkel een week bepaald, de uiteindelijke datum wordt aan de hand van de agenda van de auteur afgesproken.)
-
De datum waarop de jury samenkomt. De locatie voor deze bijeenkomst wisselt, de gastgevende school staat in voor de organisatie van deze dag. (Gastgevers tot nu toe: Rombouts-College in Brunssum, Rhein-Maas-Gymnasium in Aken, Clara-Fey-Gymnasium in Schleiden, Collège Saint-Louis in Luik, Gymnasium Haus Overbach in Julich, Eijkhagen College in Landgraaf, Goethe-Gymnasium in Stolberg, Gesamtschule Aachen-Brand in Aken.)
-
Datum voor de prijsuitreiking, die in een feestelijk kader op een vrijdagavond tussen midden april en midden mei plaats vindt
-
Contacten opnemen met andere leerkrachten uit een van de buurlanden met het oog op een scholenpartnerschap. In het kader van dit partnerschap moeten minstens twee bijeenkomsten worden georganiseerd.
Beoordelingsexemplaren van de genomineerde boeken die door de uitgeverijen gratis ter beschikking werden gesteld, worden bij deze bijeenkomst uitgedeeld.
Keuze van de boeken/contact met de auteurs:
Het Literatuurbureau in de Euregio Maas-Rijn kiest onder leiding van Sylvie Schenk-Gonsolin zes boeken uit van hedendaagse schrijvers, twee die in het Frans, twee die in het Duits en twee die in het Nederlands zijn geschreven. Voorstellen van leerkrachten, scholieren of boekhandelaars zijn welkom! In tegenstelling tot literaire thrillers en goede ontspanning komt tweederangsliteratuur niet in aanmerking. De voorwaarden zijn dat er vertalingen van die boeken bestaan in de twee andere talen op de koop toe moet een van de vertalingen tamelijk actueel zijn. Heel belangrijk is eveneens dat de auteurs geinteresseerd zijn in een directe uitwisseling met de leerlingen. Er worden alleen maar auteurs genomineerd die bereid zijn persoonlijk naar de prijsuitreiking te komen.
Boeken lezen en discussie voeren:
Van september tot maart hebben de scholieren tijd de zes uitgekozen boeken te lezen. Dit kan in hun moedertaal gebeuren, scholieren die echter een uitdaging in een vreemde taal zoeken, kunnen ook een boek in de originele versie lezen.
Grensoverschrijdende ontmoetingen:
Een belangrijk onderdeel van het project is naast het bevorderen van het lezen ook het bevorderen van samenkomsten van scholieren over de grenzen heen. De leerlingen moet de ruimte worden geboden andere deelnemers uit de Euregio Maas-Rijn te leren kennen, zich in een vreemde taal uit te wisselen en over hun ervaringen bij het lezen met elkaar te discussieren.
Samenkomsten met de auteurs:
De leerlingen gaan als voorbereiding op de jurydag naar drie of vier avondlezingen met auteurs en vertalers, die in de periode van januari tot maart in de steden Hasselt, Liège, Eupen en Aken doorgaan. De locaties zijn met het openbaar vervoer te bereiken, bij behoefte kunnen er door de projectleiding ook bussen ter beschikking worden gesteld.
Verkiezing:
Op de “jurydag” komen alle scholieren en begeleiders uit de Euregio Maas-Rijn bijeen om de prijswinnaar te kiezen. Het vervoer naar deze bijeenkomst is voor alle deelnemers gratis. Wie om belangrijke redenen niet kan deelnemen, kan in briefvorm van zijn stemrecht gebruik maken. De werkgroepen worden op voorhand samengesteld, om het contact te bevorderen tussen de scholieren en om groepjes te mengen. Iedere werkgroep kiest een woordvoerder die een pleidooi houdt voor het beste boek. De scholieren worden ondersteund door tolken en door de organisatoren. De prijswinnaar wordt verkozen na een debat van drie uur. De verkozen schrijver of schrijfster wordt onmiddellijk opgebeld. Dit doet een scholier die een pleidooi voor de desbetreffende auteur heeft gehouden.
Literaire gesprekken:
Direct voor of na de uitverkiezing vinden literaire gesprekken in alle taalgebieden plaats, waarbij bekende personen uit de wereld der literatuur en enkele vertegenwoordigers van de jury met elkaar discussieren over de werken op de short list en het uitverkoren boek.
Prijsuitreiking:
De prijsuitreiking vindt ieder jaar afwisselend in de verschillende regio´s ofwel in Belgie, in Nederland of in Duitsland plaats (in 2015 in Maastricht, in Aken in 2016, in Eupen in 2017 en in Luik in 2018).
In een feestelijk kader houden de deelnemers van de jury der scholieren pleidooien voor de prijswinnaar, aan wie vervolgens het prijsgeld wordt overhandigd. Ook de vertalers van de twee andere talenversies ontvangen een prijs.
Verklaring van deelname:
Aan het eind van het project wordt er voor alle scholieren en leerkrachten die engagement en doorzettingsvermogen hebben getoond, een certificaat van deelname opgezet, dat door de EuregioKultur e.V. wordt afgegeven.